Không gian blockchain liên tục phát triển và các nâng cấp mới cho hệ sinh thái là rất phổ biến. Công nghệ Layer 2 là một trong những đổi mới như vậy. Về cơ bản, Layer – 2 chỉ là một dự án blockchain hoặc khuôn khổ thứ cấp được xây dựng và thiết lập trên một mạng blockchain đã hoạt động và đang hoạt động. Thông qua cách tiếp cận này, giao thức Layer 2 sẽ giúp giải quyết các vấn đề phát sinh khi nói đến mạng truyền thống, chẳng hạn như tốc độ giao dịch chậm và sự phức tạp trong việc mở rộng quy mô hệ sinh thái.
Nhưng thời gian qua, mức độ phổ biến và cường điệu xung quanh các đổi mới của các blockchain Layer – 2 đã tăng lên đáng kể và ngày càng có nhiều nhà đầu tư quan tâm đến, khiến giá trị nhiều dự án đã được đẩy lên cao ngất ngưởng. Vậy Layer – 2 có đang bị định giá quá cao? Nó có thực sự tiềm năng trong thời gian tới? Đâu là dự án blockchain Layer 2 đáng quan tâm nhất ở thời điểm hiện tại? Hãy cùng chúng mình đi tìm hiểu chi tiết ở nội dung bài viết dưới đây nhé.
Nếu bạn chưa hiểu về blockchain Layer 2, có thể đọc thêm:
Nội dung
Thực trạng Layer-2 – Liệu có bị định giá quá cao?
Vốn hóa pha loãng của Optimism, Arbitrum hiện tại lần lượt là 8 tỷ USD và 13 tỷ USD. Hay như StarkNet, vòng gọi vốn gần nhất cũng đã kêu gọi được 8 tỷ USD. Nhưng có một sự thật là, tốc độ giao dịch và phí mạng lưới của những nền tảng Layer-2 này vẫn chưa thực sự tối ưu hơn Ethereum. Vậy điều gì tạo nên sức nóng của layer 2 và có phải layer 2 đang bị định giá quá cao?
– Công nghệ của Layer-2 chưa thực sự vượt trội: Tổng quan về hiệu suất hiện tại của các layer 2 trên Ethereum, số giao dịch xử lý trên giây (TPS) trung bình của tất cả các nền tảng này đang ở mức hơn 30 giao dịch/giây, và con số này chỉ gấp đôi khả năng xử lý giao dịch của Ethereum là 15 giao dịch/ giây.
Nhưng lý giải cho việc hiệu suất thấp vậy, có thể là do 3 nguyên nhân chính:
- Nhu cầu sử dụng các Layer-2 còn chưa cao, số lượng giao dịch trong mỗi gói còn khá thấp. Ví dụ Polygon zkEVM, chỉ có từ 3 – 10 giao dịch. Điều này vô tình đã làm phí giao dịch khá đắt, vì phí sẽ được chia đều cho số giao dịch trong gói.
- Mặt khác là do khả năng xử lý hiện tại của các layer 2 còn hạn chế. Bằng chứng là khi cộng hết số giao dịch xử lý trên giây lớn nhất từng được ghi nhận trên các layer 2 thì con số cũng chỉ là hơn 130 giao dịch/s,
- Đặc biệt, một số Layer-2 có kiến trúc phức tạp hơn như Starknet thì thời gian để thực hiện một giao dịch lên tới hàng chục phút. Đây chắc chắn không phải là con số lý tưởng cho trải nghiệm người dùng.
=> Nhìn chung, Về mặt kĩ thuật, chúng ta có thể thấy các layer 2 sẽ cần cải thiện nhiều để đáp ứng nhu cầu ở quy mô lớn hơn. Việc này sẽ cần thời gian cũng như nguồn lực để triển khai.
– NHƯNG – Hệ sinh thái Layer-2 vẫn không ngừng phát triển
Layer 2 được biết đến là giải pháp cần thiết cho các layer 1 có vấn đề về tính mở rộng nhằm đáp ứng nhu cầu người dùng ở quy mô lớn hơn. Tổng giá trị TVL của các Layer-2 hiện đạt 9,2 USD, bằng gần 1/3 so với Ethereum, trong đó 2 nền tảng Layer-2 đứng đầu là Arbitrum với 6.13 tỷ USD và Optimism với gần 2 tỷ USD.
Cả Arbitrum và Optimism đều đã ra mắt được một thời gian và thu hút thêm được nhiều dự án phát triển. Bên cạnh đó việc ra mắt token cũng góp phần không nhỏ cho tổng giá trị tài sản trên mạng lưới. Ví dụ về Optimism, giá trị on-chain của token OP đang là 631 triệu USD.
Với đặc tính mã nguồn mở của blockchain, các layer 2 tương thích EVM có thể tận dụng nguồn lực và sớm ra mắt những mảnh ghép tương tự các mạng lưới đi trước. Optimism và Arbitrum mất hơn 1 năm để phát triển hệ sinh thái như hiện tại. Cùng với sự chú ý từ cộng đồng và sự cải tiến về mặt công nghệ, ta có thể kỳ vọng các hệ sinh thái về sau có thể rút ngắn thời gian phát triển nhiều hơn.
TU NHIÊN – các dự án mới nếu chỉ cố gắng sao chép dự án cũ thì không phải là điều tốt. Các nhóm dự án trên Ethereum và các layer 2 hiện tại khá giống nhau. Điều này đồng nghĩa với việc thanh khoảnh bị chia nhỏ, lại không đem đến nhiều giá trị thực cho người dùng.
Nếu muốn thu hút người dùng, các layer 2 tương thích zkEVM cần có những dự án đột phá thực sự. Các layer 2 với mục đích chuyên biệt cho một mảng, điển hình như Immutable X chuyên về mảng NFT cũng là một hướng đi khác biệt để thu hút người dùng. Còn nếu không, chúng sẽ dần mất đi thị phần và bị quên lãng – như một số dự án đang phải đối mặt.
Tiềm năng nào cho các blokchain Layer-2?
Mặc dù các blockchain các Layer 2 còn nhiều điều cần cải thiện, nhưng không thể phủ nhận rằng tiềm năng của chúng là rất lớn. Cập nhật EIP – 4488 giúp giảm chi phí giao dịch của các giải pháp layer 2 Rollup, cũng như việc nhận được sự ủng hộ của cộng đồng tiền điện tử trong thời gian quađã khẳng định vai trò không thể thiếu của các blockchain Layer 2 trong tầm nhìn phát triển của Ethereum.
Nhìn ở góc độ tích cực, Layer-2 đã có những cải tiến đáng kể về mặt công nghệ cũng như công cụ hỗ trợ so với thời điểm vài năm trước. Những cập nhật như Op Stack giúp các dự án có thể dễ dàng phát triển các layer 2, đơn cử là Base, giải pháp layer 2 của Coinbase.
Số lượng các layer 2 mới đang được phát triển và đã gọi được nguồn vốn lớn là rất nhiều. Tuy việc trở nên nổi bật sẽ là bài toán khó nhưng chỉ cần trong số 10 dự án chúng ta có 1, 2 dự án thành công thì đó cũng là đóng góp lớn cho thị trường tiền điện tử.
Cũng cần lưu ý rằng, các layer 2 không cần phải đợi đến lúc hạ tầng đủ mạnh để xử lý hàng nghìn, hàng chục nghìn giao dịch thì mới phát triển dự án. Ở mỗi giai đoạn có thể có những dự án phù hợp khác nhau. Tương tự như việc Ethereum phát triển ra các giải pháp như AMM, Lending pool giúp giải quyết bài toán thanh khoản và khả năng mở rộng hạn chế. Các giải pháp layer 2 cũng có thể phát triển những dự án phù hợp nhất với bối cảnh thị trường.
Top 10 blockchain Layer 2 nổi bật nhất 2023
Vì tiềm năng của Layer 2 là rất lớn và chúng vẫn đang phát triển nên có rất nhiều dự án mới trên thị trường. Một số giao thức đã được thiết lập tốt trong khi một số khác lại là các dự án sắp ra mắt trong thời gian tới (và bạn có thể tìm hiểu để săn airdrop). Danh sách 10 giao thức blockchain Layer-2 hàng đầu cho năm 2023 theo quan điểm của chúng mình là:
Polygon (MATIC)
Mạng Matic được thành lập vào năm 2017 bởi Jaynti Kanani, Sandeep Nailwa, Anurag Arjun và Mihailo Bjelic; và sau đó được đổi tên thành Polygon Technology vào năm 2021. Polygon là một giải pháp mở rộng quy mô rất phổ biến và thành công, tập trung vào mạng Ethereum. Họ tuyên bố là “Công nghệ mở rộng quy mô được áp dụng nhiều nhất” và cũng đang hướng tới mục tiêu trung hòa carbon. Họ nhằm mục đích tạo và sản xuất các giao thức nguồn mở cho phép người dùng có khả năng phát triển mọi lúc, mọi nơi. Họ có các giá trị cộng đồng rất mạnh mẽ và luôn coi trọng việc đảm bảo rằng cộng đồng các nhà phát triển, đối tác và người dùng của họ luôn được củng cố. Polygon đã nhận được sự ủng hộ từ những cái tên nổi tiếng nhất trong ngành, bao gồm Binance, Coinbase, Mark Cuban Companies và Sequoia. Polygon có hơn 28 nghìn Contract creators, 2,44 tỷ Transactions,12,80 tỷ doanh số bán hàng NFT và 1,17 triệu hợp đồng thông minh đã triển khai.
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng giá trị khóa của Polygon (TVL): 1,08 tỷ đô la
- Phí 30 ngày: 3,55 và Phí hàng năm: 43,15 triệu đô la.
- Người dùng hoạt động hàng ngày: 387,32 nghìn
- Nhà phát triển hoạt động hàng ngày trung bình trong 30 ngày: 44,47.
- Giá token:
- Vốn hóa thị trường:
- Xếp hạng vốn hóa:
- Doanh thu 30 ngày: 1,94 triệu đô la và doanh thu hàng năm: 23,55 triệu đô la. Doanh thu được tạo ra là nhờ phần phí giao dịch bị đốt cháy.
Arbitrum (ARB)
Hệ sinh thái Arbitrum đã được phát triển bởi nhóm Offchain Labs. Nền tảng đã xác định các vấn đề và hạn chế của hợp đồng thông minh truyền thống trên Ethereum và đang cố gắng khắc phục những vấn đề này. Họ đã giải quyết vấn đề liên quan đến hiệu quả dưới mức trung bình và chi phí đắt đỏ mà các hợp đồng này phải đối mặt và đang nỗ lực hướng tới việc mang lại cho người dùng trải nghiệm liền mạch và hiệu quả hơn. Arbtrum được thành lập bởi một nhóm ba người, Ed Felten, Steven Goldfeder và Harry Kalodner. Họ sử dụng cơ chế roll-up blocks để cung cấp cho người dùng những gì họ hứa. Phương pháp độc đáo này đảm bảo rằng Arbitrum vẫn là một nền tảng an toàn và công bằng, đồng thời người dùng có thể đặt trọn niềm tin vào giao thức.
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng giá trị bị khóa (TVL): 2,2 tỷ đô la
- Phí 30 ngày: 7,16 triệu đô la và Phí hàng năm : 87,06 triệu đô la.
- Người dùng hoạt động hàng ngày (trung bình 30 ngày): 193,46 nghìn
- Nhà phát triển hoạt động hàng ngày (trung bình 30 ngày): 27,9
- Giá token: $ 0.444086
- Vốn hóa thị trường: $ 2.40 B
- Xếp hạng vốn hóa: 68
- Doanh thu 30 ngày: 3,2 triệu đô la và doanh thu hàng năm: 38,92 triệu đô la.
Optimism (OP)
Optimism là một blockchain Layer 2 mạnh mẽ, được phát triển bởi các nhà phát triển Ethereum để giúp mở rộng mạng một cách hiệu quả. Optimism sử dụng công nghệ Optimistic Rollup, giúp tổng hợp các giao dịch đơn lẻ cùng một thời điểm và gộp chúng thành một giao dịch duy nhất để xử lý trên sidechain Layer-2. Nhờ đó làm giảm khối lượng giao dịch mà Ethereum phải thực hiện, giúp cải thiện phí gas và tốc độ giao dịch. Hiện tại, Optimism và Arbitrum là 2 blockchain Layer 2 thu hút được sự chú ý nhiều nhất ở thời điểm này.
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng giá trị khóa (TVL): 912,63 triệu đô la
- Phí 30 ngày: 2,66 triệu đô la và phí hàng năm: 32,33 triệu đô la
- Người dùng hoạt động hàng ngày (trung bình 30 ngày): 55,03 nghìn
- Nhà phát triển hoạt động (trung bình 30 ngày): 0,87
- Giá token: $ 0.735249
- Vốn hóa thị trường: $ 1.31 B
- Xếp hạng vốn hóa: 107
- Doanh thu 30 ngày: 592,55 nghìn đô la và doanh thu hàng năm: 7,21 triệu đô la.
zkSync Era
zkSync là một blockchain Layer 2 khác được xây dựng trên Ethereum, tuy nhiên, nó sử dụng cơ chế Zero-knowledge Rollup để cho phép khả năng mở rộng mạng. Nền tảng này đang hướng tới việc khuếch đại thông lượng của Ethereum và cũng duy trì các giá trị nguyên tắc về tự do, quyền tự chủ và phân cấp trong khi mở rộng mạng. Dự án được hỗ trợ bởi một số tên tuổi nổi tiếng nhất trong ngành bao gồm, Blockchain Capital, Dragonfly, Andreessen Horowitz (a16z), Ethereum Foundation, Lightspeed, Bybit, Long Hash Ventures, Alchemy Ventures, Coinbase Ventures, CoinFund, v.v. zkSync hoạt động trên mô hình siêu khả năng mở rộng giúp nó xử lý một số lượng lớn giao dịch mà không ảnh hưởng đến sự an toàn của nền tảng hoặc hiệu quả chi phí của nó. Hơn 200 dự án phổ biến như Chainlink, SushiSwap, Uniswap, Aave, Argent, 1inch, Gnosis và Curve đã đăng ký triển khai trên Kỷ nguyên zkSync Era.
Đọc thêm: Hướng dẫn trải nghiệm dự án zkSync Era để có cơ hội nhận Airdrop
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng giá trị khóa (TVL): 113,02 triệu đô la
- Giao dịch trên testnet của nó: 8,8 triệu
- Số tiền chi cho kiểm toán & tiền thưởng: 3,8 triệu đô la
- Daily transactions per second (TPS): 2000
- 30 Day tx Count: 6,94 triệu
Gnosis (GNO)
Gnosis là một blockchain Layer 2 nằm trong số các sidechain đầu tiên trên mạng. Giao thức cho phép những người đóng góp từ khắp nơi trên thế giới chạy node một cách hiệu quả, Gnosis Chain có hơn 1 nghìn trình xác thực đang đóng góp vào tính bảo mật của nền tảng. Những người xác nhận nhận được lợi tức là 15,98% và chỉ phải đầu tư khoảng 111,65 đô la như một chi phí để bắt đầu. Nhóm đã không chỉ có một nhóm các trình xác nhận đa dạng mà còn đảm bảo thiết lập quản trị cộng đồng để giữ cho chuỗi trung lập một cách đáng tin cậy mà không ảnh hưởng đến cấu trúc hiệu quả về chi phí của giao thức so với mạng chính. Blockchain Gnosis tuyên bố là “VM-based và được bảo đảm bởi những stakers tại nhà từ khắp nơi trên thế giới. Gnosis có tất cả các công cụ mà bạn đã quen sử dụng và sẽ sớm “trustless bridges” với mạng chính.
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng giá trị khóa (TVL): 76,96 triệu đô la
- Phí 30 ngày: 1,69 nghìn đô la và phí hàng năm: 20,55 nghìn đô la
- Người dùng hoạt động hàng ngày (trung bình 30 ngày): 6,51 nghìn
- Nhà phát triển hoạt động (trung bình 30 ngày): 11,63
- Giá token GNO: $ 153.46
- Vốn hóa thị trường: $ 405.05 M
- Xếp hạng vốn hóa: 227
- Thời gian hoạt động: 100% và thời gian tạo khối: 5 giây
Mantle
Mantle Network là blockchain platform Layer 2, được ra mắt cộng đồng dưới vai trò là một giải pháp modular chain nhằm mở rộng cho Ethereum và được BitDAO phát triển. Mantle sẽ là nơi để BitDAO mở rộng quy mô Ethereum và Web 3 của mình, cho phép các nhà phát triển sử dụng nó để khai thác Layer 2. Do được xây dựng bởi BitDAO nên Mantle Network sẽ dùng token BIT làm gas fee (phí giao dịch) trong hệ sinh thái. Tuy Mantle được BitDAO xây dựng nhằm mục đích mở rộng quy mô của mình, nhưng hầu hết ngày nay tất cả các blockchain (ví dụ như Solana, Near, BNB Chain hay Ethereum) đều là monolithic blockchain – một dạng blockchain xử lý tất cả các tác vụ (giao dịch, settlement, consensus…) trên cùng một lớp duy nhất.
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng số lượng giao dịch : hơn 2.800.000
- Hợp đồng thông minh duy nhất: hơn 33.000
- Địa chỉ duy nhất đã triển khai hợp đồng: hơn 22.000
- Số tiền được trao dưới dạng tiền thưởng: 82,9 nghìn đô la
- Thông lượng cam kết: 1.000 giao dịch mỗi giây
Scroll
Scroll là một blockchain layer 2 được xây dựng dựa trên công nghệ zkEVM Equivalence, một công nghệ ZK-Rollup mới nổi, tương thích hoàn toàn với EVM, được phát triển vào đầu năm 2021. Scroll đã áp dụng zkEVM nhằm cung cấp một trải nghiệm phát triển sản phẩm tốt hơn cho các lập trình viên. Đồng thời với zkEVM, khả năng kết hợp (composability) trong layer 2 sẽ mạnh hơn nhờ vào việc thống nhất hóa phương thức lập trình, giúp các DApp trên Ethereum có thể đơn giản di chuyển sang zk-Rollup chain mà không cần sửa đổi nhiều nguồn code source.
Hiện tại, nền tảng này chưa ra mắt token, nhưng có thể coi là một trong những dự án khá tiềm năng để bạn tìm hiểu và săn airdrop.
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Cộng đồng Pre-Alpha Testnet: 100.000 người dùng
- Giao dịch đã xử lý: 15.400.000
- Blocks proved: 1.800.000
- Submitted Validity proofs: 641.000 lô
- Tài trợ: 80 triệu đô la từ các nhà đầu tư như Polychain, Sequoia Capital, Variant, và nhiều người khác.
Linea
Linea là một giải pháp zk Rollup Layer sử dụng công nghệ zkEVM được phát triển bởi ConsenSys – công ty mẹ của các dự án nổi tiếng trên thị trường như Metamask, Infura, Truffle,… Bằng cách sao chép hệ sinh thái và bầu không khí của mạng Ethereum thông qua công nghệ Roll-up, Linea trao quyền cho các nhà phát triển tạo và triển khai các hợp đồng thông minh tương tự như mạng chính Ethereum. Linea cung cấp trải nghiệm người dùng và lợi thế giống như Ethereum, nhưng với phí giao dịch được giảm thiểu đáng kể. Nó sử dụng mã byte của Solidity thay vì trình biên dịch hoặc trình chuyển mã tùy chỉnh giúp giảm đáng kể nguy cơ bị phần mềm độc hại hoặc hack. Mục tiêu chính của Linea là cung cấp Máy ảo Ethereum không kiến thức chất lượng cao, đáng tin cậy và an toàn, luôn mang đến kết quả tốt nhất có thể mức độ chất lượng và độ tin cậy.
Đọc thêm: Hướng dẫn Airdrop Linea – Dự án zkEVM của Consensys (công ty mẹ Metamask)
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng số khối: 462744
- Giao dịch được xử lý: 4.255.513
- Thời gian khối trung bình: 12 giây
- Thời gian hoạt động: 99%
- Tổng số địa chỉ ví: 522.177
- Tài trợ: 725 triệu đô la từ các nhà đầu tư : Microsoft, SoftBank, Temasek và những người khác.
Loopring (LRC)
Loopring là một giải pháp mở rộng quy mô Lớp 2 rất sáng tạo và đột phá, được thiết kế đặc biệt để chuyển đổi thế giới trao đổi tiền điện tử phi tập trung (DEX). Mục tiêu chính của nó là mang lại tính hiệu quả, an toàn và khả năng mở rộng cao hơn cho giao dịch DEX, vốn đang nhanh chóng trở nên phổ biến đối với những người đam mê tiền điện tử. Loopring tận dụng sức mạnh và tính linh hoạt của blockchain Ethereum. Một trong những tính năng chính của Loopring là việc sử dụng ZK Proofs, cho phép các nhà phát triển tạo các DEX thông lượng cao, không giam giữ có thể hỗ trợ nhiều loại tài sản kỹ thuật số. Bằng cách sử dụng công nghệ này, Loopring có tiềm năng cách mạng hóa thị trường DEX và tạo trải nghiệm người dùng tốt hơn cho các nhà giao dịch. Sự pha trộn độc đáo giữa giao dịch ZK và DEX của Loopring có khả năng biến nó trở thành một công ty hoạt động nổi bật trong thị trường trao đổi phi tập trung. Bằng cách tạo ra một nền tảng thân thiện và an toàn với người dùng, Loopring được thiết lập để thu hút nhiều người dùng, bao gồm cả các nhà giao dịch và nhà đầu tư đang tìm kiếm trải nghiệm giao dịch tốt hơn.
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng giá trị khóa (TVL): 118,53 triệu đô la
- Giao dịch hàng ngày trên giây (TPS): 2000
- Số lần tx trong 30 ngày: 235 nghìn
- Giá token LRC: $ 0.087134
- Vốn hóa thị trường: $ 108.38 M
- Xếp hạng vốn hóa: 531
- Chi phí thanh toán cho mỗi giao dịch: 450 đến 800 GAS
Immutable X (IMX)
IMMutable X (IMX) là một trong những blockchain Layer 2 độc đáo dành riêng cho token không thể thay thế (NFT) cũng như giao dịch và đúc kết với tài sản ảo. IMX tích hợp công nghệ ZK-Rollups đặc biệt được sản xuất bởi những người tiên phong tại Starkware để đạt được khả năng mở rộng mà không có bất kỳ nhược điểm nào. Công nghệ này cho phép nền tảng đạt được khả năng mở rộng trong khi vẫn duy trì tính bảo mật và tính bất biến của chuỗi khối Ethereum. Bằng cách sử dụng ZK-Rollups, IMX đảm bảo rằng tất cả các giao dịch được xử lý ngoài chuỗi, do đó giảm đáng kể tải trọng trên mạng Ethereum và giảm thiểu phí gas. Nhiệm vụ của nó là hỗ trợ các ZK-Rollup Lớp 2 và Lớp 3 khác nhau để đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau của người dùng. Nhiều trò chơi web3 nổi tiếng như Illuvium, GodsUnchained và Kongregate đã sử dụng IMX do giao diện thân thiện với người dùng và các tính năng mạnh mẽ của nó. Mục tiêu chính của IMX là cung cấp một nền tảng nhanh chóng và hiệu quả cho giao dịch và đúc NFT trong khi vẫn duy trì các lý tưởng chính do mạng cơ sở đặt ra.
Các chỉ số chính (Tính đến 15/4/2023):
- Tổng giá trị khóa (TVL): 137 triệu đô la
- Giao dịch hàng ngày trên giây (TPS): 9000
- Số lần giao dịch trong 30 ngày: 12,24 triệu
- Giá token IMX: $ 0.767886
- Vốn hóa thị trường: $ 1.49 B
- Xếp hạng vốn hóa: 100
Trên đây là những nhận định, đánh giá của chúng mình về thực trạng Layer-2 hiện tại, cũng như những gợi ý về top các blockchain Layer 2 nổi bật, nhiều tiềm năng nhất thời điểm hiện tại. Bạn đánh giá về các giao thức Layer-2 như thế nào? Liệu chúng có tiếp tục là xu hướng crypto trong thời gian tới không? Hãy cùng chia sẻ cho chúng mình biết với nhé. Cảm ơn bạn đã đọc bài và chúc bạn đầu tư thành công.
